Тарих

«Uzbek Leasing International A.O.» АЖда исломий дарчанинг яратилиш тарихи

Кириш

Инновацияларга интилувчи ва замонавий халқаро стандартларга риоя қилувчи «Uzbek Leasing International A.O.» АЖ лизинг компанияси 2007 йилдан бери Хусусий Секторни Ривожлантириш бўйича Ислом Корпорацияси (ХСРИК, ICD) билан фаол ҳамкорлик қилиб келмоқда. 15 йилдан ортиқ ҳамкорлик давомида ХСРИК Компанияга жами 28 миллион АҚШ доллари миқдорида кредит линияларини тақдим этиб, унинг ўсишига кўмаклашди. 2022 йил майида янги муҳим босқич бошланди: «Uzbek Leasing International A.O.» АЖ Кузатув Кенгаши томонидан Компаниянинг лизинг фаолиятига Ижара ва Мурабаҳа исломий молиявий маҳсулотларини жорий этишни назарда тутувчи "Исломий дарча" концепцияси тасдиқланди.

Исломий дарча: концепцияси ва бошланиши

Ижара ва Мурабаҳа икки асосий исломий молиявий воситалардир. Ижара - бу анъанавий лизингнинг аналоги бўлиб, унда мижоз ускуналардан олдиндан келишилган муддат ва шартларда фойдаланиш ҳуқуқини олади, муддат охирида эса унга эгалик ҳуқуқи ўтади. Мурабаҳа эса бўлиб-бўлиб тўлаш шарти билан олди-сотди шартномаси бўлиб, унда ускунанинг якуний нархи, шу жумладан олдиндан келишилган фойда ҳам белгиланади.

"Исломий дарча" концепцияси «Uzbek Leasing International A.O.» мижозларига исломий молиялаштириш тамойилларига мос келадиган ушбу маҳсулотлардан фойдаланиш имкониятини бериш мақсадида ишлаб чиқилган. Ушбу концепцияни жорий этиш бир қатор нуфузли шериклар билан ҳамкорлик туфайли амалга ошди.

Ҳамкорлар ва жорий этиш режаси

2022 йил октябрь ойида «Uzbek Leasing International A.O.» ва ICD ўртасида техник кўмак бўйича Келишув имзоланди ҳамда Исломий дарчани амалга ошириш Йўл харитаси белгиланди. Бу жараёндаги асосий ҳамкор ХСРИК бўлди.

2022 йил ноябрь ойида «Uzbek Leasing International A.O.» ходимлари учун исломий молиялар бўйича тренинглар бошланди, 2022 йил декабрь ойида эса Исломий дарчани яратиш бўйича кейинги таклифлар учун Компания аудити ўтказилди.

Ишлаб чиқиш ва жорий этиш

2023 йилнинг январь-март ойларида Исломий дарчани ишлаб чиқиш учун асос бўлган асосий ҳисоботлар ва тавсиялар тайёрланди:

Компаниянинг жорий ҳолати бўйича ҳисобот ва маҳсулотлар бўйича тавсиялар;
HR-тавсиялар ва ходимларнинг лавозим йўриқномаларини ишлаб чиқиш;
Маркетинг ва коммуникациялар бўйича ҳисобот;
Бухгалтерия бўйича ҳисобот;
ИТ-тизими бўйича ҳисобот;
Хатарларни бошқариш бўйича ҳисобот;
Шариатни бошқариш бўйича ҳисобот.

Жараённинг муҳим босқичи Шариат бўйича маслаҳатчини белгилаш эди. 2023 йил апрель-май ойларида барча номзодлар кўриб чиқилганидан сўнг, компания сертификатланган шариат маслаҳатчиси ва аудитори (CSAA) Муфтий Муҳаммад Иброҳим Эссани танлади. Унинг тайинланиши янги маҳсулотларнинг исломий молиялаштириш тамойилларига мослигини таъминлади.

2023 йил сентябрь ойида Компаниянинг Кузатув Кенгаши ва Шариат бўйича маслаҳатчи томонидан ички сиёсат ва регламентлар тасдиқланди, бу эса Исломий дарчани ишлаб чиқишнинг асосий босқичини якунлади.

Маркетинг бўлими Исломий дарча концепциясини муваффақиятли амалга оширишда муҳим роль ўйнади. 2022 йил 12 октябрда тузилган маслаҳат хизматлари бўйича Келишув доирасида Ислом тараққиёт банки (ИТБ) гуруҳига кирувчи ХСРИК Исломий дарчани жорий этиш бўйича иш олиб борди. Лойиҳанинг Йўл харитаси "Маркетинг ва коммуникациялар" муҳим йўналишини ўз ичига олади, унинг доирасида Компаниянинг Маркетинг бўлими исломий молиявий маҳсулотларни илгари суриш, Исломий дарча учун логотип ва шиор яратиш устида фаол ишлади.

2024 йилда «Islamic Business and Finance» МЧЖ билан биргаликда ўзбек тилида рус ва инглиз тилларидаги субтитрлар билан исломий молиялаштириш ва исломий маҳсулотлар бўйича савол-жавоб шаклида Интервьюлар туркуми (17 та қисқа видео - reels) амалга оширилди. Ушбу видеороликлар Компаниянинг ижтимоий тармоқлари орқали пулли тарғиботга юборилди.

Маркетинг бўлими шунингдек, Компаниянинг корпоратив веб-сайтида янги функционални ишлаб чиқди ва жорий этди, жумладан видеороликларни қўллаб-қувватлаш ва исломий молиялаштириш бўйича алоҳида бўлим яратиш, унга Ижара ва Мурабаҳа шартлари, Шариат қўмитаси/Маслаҳатчи, Фатволар, Ҳамкорлар ва Тез-тез бериладиган саволлар (FAQ) каби бўлимчалар киритилди. Шунингдек, Маркетинг бўлими режаларида исломий маҳсулотлар шартларини тавсифловчи буклет ва брошюралар, брендланган маҳсулотлар ва зарур бўлганда исломий молиялар бўйича алоҳида анимацион ўқув видеоролиги яратиш бор.

Таълим ташаббуслари

Ҳозирги вақтда исломий молиялар соҳасида таълим ташаббуслари фаол ривожланмоқда. Лизинг компаниялари, тижорат банклари, суғурта компаниялари ва бошқа молия муассасалари вакилларининг малакасини ошириш мақсадида семинар-тренинглар ташкил этилмоқда. Бу тадбирлар исломий молиявий тамойилларни чуқур англаш ва тушунишга, уларни амалиётда саводли қўллаш ва молиявий хизматларга жорий этишга қаратилган. Масалан, 2022 йилда «Islamic Business and Finance» МЧЖ Ўзбекистон Лизинг Ассоциацияси билан биргаликда Саудия Арабистони Подшоҳлигининг Жидда шаҳрида "Замонавий исломий банк-молия тизимида қўлланиладиган асосий маҳсулотлар" мавзусида семинар-тренинг ташкил этди. Тадбирга қизиқиш юқори бўлгани сабабли, у 2023 йилда Жиддада, шунингдек Малайзиянинг Куала-Лумпур шаҳрида ҳам такроран ўтказилди.

2023 йил 11-13 май: Саудия Арабистони Подшоҳлигининг Жидда шаҳрида "ИТБ гуруҳининг хусусий сектор форуми - ХСФ 2023" бўлиб ўтди, унда «Uzbek Leasing International A.O.» ходимлари мазкур форум доирасида исломий молиялар бўйича тренингда иштирок этишди.

2023 йил 13-20 ноябрь: Куала-Лумпур шаҳри ва Лангкави оролида (Малайзия) Ўзбекистон Лизинг Ассоциацияси «Islamic Business and Finance» МЧЖ билан биргаликда "Замонавий исломий банк-молия тизимида қўлланиладиган асосий исломий молиявий маҳсулотларнинг амалий жиҳатлари" мавзусида семинар-тренинг ташкил этди.

2023 йил 19 сентябрь: Ўзбекистон Лизинг Ассоциацияси ва Ўзбекистон хотин-қизлар ассоциацияси томонидан "Аёллар тадбиркорлиги манфаатларида лизинг ва исломий молиялаштириш" мавзусида давра суҳбати ташкил этилди.

2024 йил 30 апрель: Тошкент шаҳридаги Ўзбекистон Республикаси Марказий банки биносида "Исломий молиялаштириш тамойиллари, маҳсулотлари ва амалиётининг кенг қамровли шарҳи" мавзусида тренинг ўтказилди. Тадбир Европа Тикланиш ва Тараққиёт Банки (ЕТТБ) томонидан Ўзбекистон Республикаси Марказий банки билан биргаликда, халқаро KPMG аудит-консалтинг корпорацияси экспертлари иштирокида ташкил этилди. «Uzbek Leasing International A.O.» АЖ ходимлари ҳам ушбу тренингда иштирок этишди.

Натижалар ва ютуқлар

Исломий дарчани яратиш жараёнида кўплаб вазифалар бажарилди, жумладан исломий маҳсулотларни ишлаб чиқиш, Шариат бўйича маслаҳатчини жалб қилиш, алоҳида банк ҳисоб рақамини очиш, янги бўлим ташкил этиш, шиор, логотип ва корпоратив веб-сайтда бўлим яратиш. Шунингдек, компаниянинг Лойиҳавий молиялаштириш бўлими (ЛМБ) ХСРИК билан қўшма лойиҳа доирасида Мурабаҳа ва Ижара маҳсулотлари бўйича 20 га яқин лойиҳани молиялаштирди. Бу лойиҳалар орасида «ZAR QAND SHIRINLIKLARI» МЧЖ, «ELECTRO MEDIA TRADE» МЧЖ, «BXM GROUP WAREHOUSE» МЧЖ ва бошқа кўплаб корхоналар бор. Ислом дарчасининг яратилиши «Uzbek Leasing International A.O.» АЖ ривожланишида муҳим босқични ташкил этди, бу Компаниямизнинг лизинг амалиётига исломий молиявий воситаларни жорий этишга интилишини акс эттиради. Исломий маҳсулотларни жорий этиш Компанияга мижозларга замонавий бозор талабларига мос келадиган янада хилма-хил ва замонавий ечимларни таклиф қилиш имконини берди. Бу қадам нафақат Компаниянинг молиявий хизматлар кўрсатиш имкониятларини сезиларли даражада кенгайтирди, балки унинг лизинг соҳасидаги етакчи инноватор сифатидаги обрўсини мустаҳкамлади.